Kiedy przyjrzycie się posągowi Mędrca Patańdżalego zobaczycie trzy i
pół spirali poniżej pępka. Trzy spirale symbolizują dźwięk AUM (pranava)
- mistyczny symbol Boga jako Tego, który tworzy, podtrzymuje i niszczy.
Symbolizuje Go jako wszechobecnego, wszechmocnego i wszechwiedzącego.
AUM składa się z trzech liter A, U, M z półksiężycem i kropką.
Trzy pełne spirale symbolizują litery, a pół spirali - półksiężyc.
Przedstawiają one także trzy guny: sattva, rajas i tamas oraz stan poza
nimi. Mędrzec Patańdżali zwraca naszą uwagę na trzy rodzaje
uciążliwości, a mianowicie: adhyatmika, adhibhautika i adhidaivika,
które należy przezwyciężyć postępując ścieżką jogi. Trzy spirale
symbolizują także, że jest on mistrzem jogi, gramatyki i Ajurwedy. Pół
spirali oznacza osiągnięcie stanu kaivalyi. Koncha w jego lewej ręce
oznacza stan uważności i gotowości, aby stawić czoła przeszkodom, które
nieuchronnie pojawiają się na ścieżce jogi. W dawnych czasach zadęcie w
konchę było sygnałem ostrzegawczym przed nieszczęściem lub katastrofą -
tak jak współcześnie używa się syren.
Koncha jest również symbolem jnany(mądrości).
Dysk (cakra) w prawej dłoni symbolizuje przezwyciężenie niewiedzy
poprzez najwyższe wysiłki. Jest także symbolem opieki. Miecz trzymany
poniżej pasa oznacza odcięcie ego, dumy i odczuwania "ja" - co jest
główną przeszkodą przesłaniającą istotę prawdziwego bytu. Jest to miecz
wiedzy (jnana), przezwyciężający niewiedzę (ajnana). Te trzy oręża
symbolizują także powściągnięcie poruszeń umysłu, usunięcie przeszkód i
wykorzenienie utrapień poprzez praktykę jogi.
Kaptur nad głową jest oznaką ochrony ze strony Adiśesy - władcy
wężów. Praktykujący nieustannie pozostaje pod jego opieką, pod
warunkiem, że poddaje się Najwyższemu Bogu, co jest symbolizowane przez
złożone ręce w geście namaskara (atmanjali mudra).
Patańdżali symbolizuje swym kapturem opiekę, którą nas otacza, pod
warunkiem, że mieczem jogi zniszczymy zło ukryte wewnątrz nas,
oczyszczając się praktyką jogi.
Tysiącgłowa kobra (sahasra sirasam śvetam) oznacza, że Patańdżali
prowadzi nas na tysiące sposobów, ukazując nam liczne metody praktyki i
techniki, aby odkryć Duszę wewnątrz nas.
Posąg Patańdżalego ukazuje go jako pół-człowieka i pół-węża. Ludzka
forma oznacza indywidualność człowieka, jako że jest on obdarzony
inteligencją, aby poprzez własne wysiłki osiągnąć cel. Forma węża
symbolizuje ruch i ciągłość praktyki, której nie można zakończyć przed
osiągnięciem celu.
Patańdżali uczy nas, abyśmy poruszali się ścieżką jogi jak wąż -
zdecydowanie, cicho i szybko, aby być tivrasamvegin najbardziej gorliwym
uczniem.
tłum. Konrad Kocot
fragmenty z "Patańjali Charitam and Vandanam" Geeta S. Iyengar,
"Yogadhara", The Light on Yoga Research Trust, 2000.